भगवान श्रीकृष्णाने मथुरा-वृंदावन सोडल्यानंतर समुद्रकिनाऱ्यावर द्वारका शहर वसवले होते.तीच द्वारका,जी आज गुजरातची शान आहे.अनेक शोधांच्या दरम्यान,समुद्रात एक शहर बुडाल्याची बाब समोर येते.खरं तर,समुद्रात व्यापलेले हे शहर द्वारका आहे,जे द्वापारयुगात कान्हाने स्थापित केले होते.कौरवांची आई गांधारी आणि ऋषींनी दिलेल्या शापांमुळे उद्ध्वस्त झाली.गांधारीने श्रीकृष्णाला शाप दिला होता आणि ऋषींनी श्रीकृष्णाचा मुलगा सांबा याला.
आता तुमच्या मनात प्रश्न निर्माण होईल की ऋषींनी देवाच्या नगरीला शाप का दिला असेल? चला तर मंग आज या घटनेचे संपूर्ण कारण येथे जाणून घ्या…
महाभारताच्या युद्धात पांडव विजयी झाले.श्रीकृष्णाने युधिष्ठिराला सिंहासनावर बसवले आणि राज्याशी संबंधित नियम व कायदे समजावून सांगितल्यानंतर तो कौरवांची आई गांधारीला भेटायला गेला.कान्हाच्या आगमनावर गांधारी कण्हून रडली आणि मग रागाच्या भरात त्याला शाप दिला की ज्या प्रकारे तू माझ्या कुटुंबाचा नाश केलास,त्याच प्रकारे तुझे कुटुंब संपेल.श्रीकृष्ण हे खरे देव होते,जर त्यांना हवे असते तर ते हा शाप रद्द करू शकले असते.परंतु त्याने आपला जन्म मानवी स्वरूपात गृहीत धरला आणि गांधारीला नमन केल्यानंतर तिथून निघून गेले.
श्री कृष्णाचा मुलगा सांबा हसत होता आणि त्याच्या मित्रांसोबत विनोद करत होता.त्यावेळी महर्षी विश्वामित्र आणि कणव ऋषी द्वारकेमध्ये दाखल झाले.जेव्हा सांबाच्या तरुण मित्रांची नजर या महान ऋषींवर पडली,तेव्हा त्यांनी या सद्गुणी आत्म्यांचा अपमान केला.या युवकांनी सांबाला गर्भवती महिलेच्या वेशात महर्षी विश्वामित्रांसमोर पोहोचले आणि कणव ऋषी त्यांना म्हणाले,ही महिला गर्भवती आहे.आपण पाहू शकता आणि सांगू शकता की त्याच्या गर्भापासून काय उद्भवेल?
जेव्हा ऋषींना कळले की मुले आपली मस्करी करायले तेव्हा तरुणांच्या या उपहासामुळे दोन्ही ऋषी खूप रागावले आणि ते म्हणाले की त्याच्या गर्भापासून एक कीटक निर्माण होईल,ज्यापासून तुमच्यासारखे दुष्ट,उद्धट आणि क्रूर लोक त्यांचे सर्व कुटुंब नष्ट करतील.
जेव्हा श्री कृष्णाला या घटनेची माहिती मिळाली तेव्हा त्यांनी सांगितले की हा ऋषींचा आवाज आहे.ते व्यर्थ जाणार नाही आणि दुसऱ्याच दिवशी सांबाने एक मुसळ तयार केले.राजा उग्रसेनने हे मुसळ समुद्रात फेकले.यासह,श्री कृष्णाने शहरात घोषणा केली की आता शहरातील कोणताही रहिवासी आपल्या घरात दारू बनवणार नाही.कारण कृष्णाला त्याच्या कुटुंबातील सदस्यांनी आणि नातेवाईकांनी दारूच्या नशेखाली कोणतेही अनुचित वर्तन करून कुटुंबासह एकमेकांना नष्ट करावे अशी इच्छा नव्हती.कारण ऋषींचे शब्द खरी होणार होती.
ऋषींनी सांबला कसा शाप दिला होता…
धार्मिक पुस्तकांवर आधारित,महाभारत युद्धाच्या ३६ व्या वर्षी द्वारका शहरात बरेच दुर्दैव घडू लागले.कान्हाने सर्व यदुवंशी पुरुषांना तीर्थावर जाण्यास सांगितले.यावर सर्व लोक द्वारका शहरातून तीर्थयात्रेसाठी निघाले.प्रभास जेव्हा या भागात आला तेव्हा विश्रांती दरम्यान हे लोक एकमेकांशी भिडले.या वादाचे रुपांतर भांडणात झाले आणि भांडणाचे रुपांतर हाणामारीत झाले.या दरम्यान,ऋषींच्या शापाने सांबाने तयार केलेल्या मुसळीच्या रूपात परिणाम झाला,जो कोणी युद्धाच्या वेळी प्रभासमध्ये उभा असलेला एरका गवत उखडून टाकला तो मुसळ मध्ये बदलेल.असा एक मूस,ज्याचा एकच फटका एखाद्या व्यक्तीचा जीव घेण्यास पुरेसा होता.या युद्धात श्रीकृष्णाचा मुलगा प्रद्युम्नही मारला गेला.
माहिती मिळताच कान्हा प्रभास परिसरात पोहोचला.आपल्या मुलाला आणि प्रियजनांना मृत पाहून श्रीकृष्णाने रागाच्या भरात तिथे उभा असलेला एरका गवत उखडून टाकला आणि हातात येताच त्या गवताने मुसळीचे रूप धारण केले.जे युद्धात शिल्लक होते,ज्यांनी आपल्या नातेवाईकांना मारले होते, श्रीकृष्णाने त्या सर्वांना एका फटक्याने मारले.
शेवटी फक्त श्री कृष्ण,त्यांचे सारथी दारुक आणि बलराम राहिले.यावर श्री कृष्णाने दारुकला सांगितले की,हस्तिनापूरला जा आणि अर्जुनाला इथे आण.मग बलरामाला तिथेच राहण्यास सांगण्यात आले आणि स्वत: द्वारकाला जाऊन त्याच्या वडिलांना या हत्याकांडाची माहिती दिली.कान्हाने या हत्याकांडाबद्दल वासुदेवजींना सांगितले आणि सांगितले की अर्जुन लवकरच इथे येईल.तुम्ही शहरातील महिला आणि मुलांसह अर्जुनासह हस्तिनापूरला जाल.
जेव्हा श्रीकृष्ण प्रभास क्षेत्रात परतले,तेव्हा बलरामजी ध्यानस्थ अवस्थेत बसले होते.कान्हा येताच शेषनाग त्याच्या शरीरातून बाहेर आला आणि समुद्रात गेला.आता श्री कृष्ण इथे भटकत आहेत आणि त्यांच्या आयुष्याबद्दल आणि गांधारीच्या शाप बद्दल विचार करू लागले आणि मग एका झाडाच्या सावलीखाली बसले.त्याच वेळी,जरा नावाच्या शिकारीचा बाण त्यांच्या पायाला लागला,शिकाऱ्याने हरणाचे तोंड समजून बाण सोडला होता.जेव्हा शिकारी शिकार घ्यायला गेला,तेव्हा त्याने कृष्णाला पाहून क्षमा मागण्यास सुरुवात केली.हे सर्व विधिलिखित आहे,असे म्हणून कान्हाने त्याला अभय दान देऊन देहाचा त्याग केला.
अर्जुन द्वारकेला पोहचला आणि वासुदेव जीला शहरातील उर्वरित सर्व लोकांना हस्तिनापूरला जाण्याची तयारी करण्यास सांगितले.मग अर्जुन प्रभास परिसरात गेला आणि सर्व यदुवंशींचे अंतिम संस्कार केले.दुसऱ्या दिवशी वासुदेवजींनी आपला जीव दिला.त्यांच्यावर अंतिम संस्कार केल्यानंतर अर्जुनने सर्व स्त्रिया आणि मुलांसह द्वारका सोडली.
सर्वजण द्वारकेमधून बाहेर पडताच श्रीकृष्णाची द्वारका हळूहळू पाण्यात बुडु लागली.समुद्राशी संबंधित विविध संशोधनादरम्यान एकाच शहरातील खांब आणि अवशेषांविषयी माहिती प्राप्त होत आहे.
